por Frouxeira
Esta fermosa divisa dos constructores tardofranquistas resume ben o clima de creatividade que se viviu aló polos setenta, hoxe tan estrañados. Aqueles foron un anos nos que un home, se quería, podía erguer un rañaceos na súa horta. Foi… “o gran salto adiante” do urbanismo galego. Esa época na que nos convertemos nunha sociedade urbana.
Que tempos, lembrades! Bloques e mais bloques de formigón visto agromaron cara o ceo nos nosos superpoboados ensanches, creando o skyline do que agora poden gozar os nosos ollos. Era a época na que os paisanos dicían Neoyorquiño cando querían dicir Carballiño. Os arquitectos galegos atoparan, por fin, un estilo propio que exportar: o Feísmo.
Logo veu a trangallada esa da democracia, coas súas ordenanzas municipais sobre aliñamentos, límites de altura e restriccións de materiais. Unha mágoa. O pulo dos construtores patrios foi esmorecendo, as cidades deixaron de medrar, e moitas obras quedaron inconclusas. Esqueletes de tixolo e formigón.

Pero ese espírito de cementación compulsiva non caeu no baleiro. Canalizouse cara outros lares. E, por fin, no fraguismo, estoupou esa apoteose do alcatrán que foi a política de “pista-poste”, para que os paisanos poidan saír da casa e ir á leira en sa-sa-sa-sapatillas, como mostra de benestar e desenvolvemento humano.
Dende hai uns anos, como legado da nobre xestión de Don Manuel, a énfase constructora chegou por fin ao Finis Terrea, ás aldeas da costa. Quizais o efecto prestige precipitou os acontecementos. Ver as praias asfaltadas foi sen dúbida o revulsivo que precisaban as xentes do noso litoral.
Un breve esquema para comprender as transformacións do solo rústico:

Anos cincuenta e sesenta. Un paisano. Unha finca. Un prado, posiblemente. Dende o punto máis alto albíscase o mar (antre os alcolitros). As vacas pastan alí, con vistas ao horizonte.

Anos setenta e oitenta. O fillo do paisano, o vinculeiro. Xa non sacha a terra da familia. Ascendeu na escala social e foi vivir ao pueblo. Ten un bar, por exemplo. Cando morre o pai non lle deixa os cartos (eses van para outros). Déixalle a terra, a finca (as vacas non, hai tempo que se transformaron en filetes). O fillo do paisano tenta tirarlle partido. Vende.

Anos noventa. O rico do pueblo. Tras facerse un capital na emigración, co contrabando ou co narcotráfico (a según sexa daquí ou dacolá), decide investilo no pueblo. Monta unha construtora local. Merca tódalas fincas con vistas ao mar. Entre elas, a do paisano. Constrúe algúns chalés. Non moitos. Na súa maioría, horribles. Comprador tipo: fillos de paisanos que marcharan á cidade, e agora mercan casa para volver ao pueblo polo verán.


Ano 2000. O rico do pueblo vai vello e quere xubilarse. Vende a súa construtora a outra maior. Preferiblemente ssspañola. De Madrí, ou de Levante. Líderes do sector. Despois de asfaltar o Mediterráneo precisan de máis solo que cementar.
Do Novo Milenio en adiante. As construtoras mesetarias rematan a obra inconclusa do rico do pueblo. Serializan chalés, adosados e edificios de apartamentos por toda a costa. “A lo grande”. Comprador tipo: outros mesetarios inxenuos e podres de cartos. Mercan no Atlántico porque é máis cool que o Mediterráneo, que está démodé.

Estes ssspañois, por suposto, mercan por catálogo na sucursal que a inmobiliaria ten no seu barrio residencial. Logo veñen aquí un verán e… en fin… ven o que hai (algúns xa non volven).
¿Alguén dixera que o feísmo pasara de moda?